WITAMINA B12

Witamina B12, zwana również ze względu na zawartość kobaltu, kobalaminą, jest witaminą rozpuszczalną w wodzie. Największą aktywność fizjologiczną wykazują dwie z poznanych form: metylokobalamina, która stanowi 75% całkowitej zawartości B12 w surowicy krwi i oraz 5-dezoksyadenozylokobalamina, znajdująca się głównie w hepatocytach, komórkach miąższu nerek i erytrocytach. Źródłem witaminy B12 są produkty zwierzęce, głównie mięso i jego przetwory. Aktywna witamina B12 nie występuje w żadnych źródłach roślinnych! Mogą one zawierać jedynie jej nieaktywne biologicznie analogi. Pewne znikome ilości aktywnej witaminy B12 znajdowane w produktach roślinnych są wynikiem zanieczyszczenia ich mikroorganizmami lub kałem. Produkowana jest bowiem przez bakterie w procesie fermentacji, i taki właśnie sposób pozyskiwania wykorzystuje się przy produkcji suplementów z B12. Bakterie wchodzące w skład mikroflory jelitowej człowieka również wytwarzają pewne ilości kobalaminy. Produkcja ta odbywa się jednak w jelicie grubym, natomiast wchłanianie w jelicie cienkim, dlatego proces ten jest dla nas nieistotny z punktu widzenia uzupełniania tego ważnego związku. Wchłanianie witaminy B12 z dostarczanego pożywienia jest także bardzo złożonym i ograniczonym procesem, zależnym od sprawnego działania układu pokarmowego, gdyż w pokarmach kobalamina jest zawsze połączona z białkiem. Przy jakichkolwiek zaburzeniach pokarmowych, a także wraz z wiekiem absorpcja ta ulega znacznemu zmniejszeniu i przyczynia się do powstawania niedoborów.

Funkcje witaminy B12:

Witamina B12 odpowiada za utrzymywanie i wzmacnianie prawidłowej przemiany materii oraz wytwarzanie energii w komórkach. Wpływa na zmniejszenie uczucia zmęczenia, znużenia i utrzymania wysokiej aktywności oraz sprawnej pracy mięśni. Wraz z witaminą B6 i kwasem foliowym bierze udział w procesie rozkładu homocysteiny. Jej podwyższony poziom jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju schorzeń związanych z miażdżycą tętnic, a zwłaszcza choroby wieńcowej i zawału mięśnia sercowego. Coraz częściej właśnie poziom homocysteiny jest uznawany za bardziej miarodajny w określaniu ryzyka tych schorzeń niż poziom cholesterolu i wykorzystywany w diagnostyce. Witamina B12 jest ważna dla układu nerwowego, utrzymania zdrowia psychicznego oraz sprawności umysłowej. Uczestniczy bowiem w tworzeniu neuroprzekaźników oraz otoczki mielinowej otaczającej komórki nerwowe. Jej niedobór daje na tym polu wiele możliwych, mało charakterystycznych objawów. Należą do nich m.in. niepokój, uczucie drętwienia i mrowienia, depresja, zaburzenia pamięci czy równowagi, zmiany osobowości, ale także zmiany degeneracyjne tj. choroba Alzheimera czy stwardnienie rozsiane. Wykazano, że to właśnie niski poziom kobalaminy odpowiada za rozwój szeregu schorzeń wieku późnego tj. demencja czy otępienie. Witamina B12 ma istotne znaczenie w produkcji ciałek krwi. Razem z kwasem foliowym uczestniczy w regulacji tworzenia i dojrzewania czerwonych krwinek. Przy niedoborze witaminy B12 czerwone krwinki są zbyt duże i nie dojrzewają prawidłowo, co może prowadzić do rozwinięcia się niebezpiecznej choroby zwanej niedokrwistością złośliwą, inaczej anemią megaloblastyczną. Oprócz powyższych funkcji witamina B12 wykorzystywana do syntezy DNA każdej komórki organizmu, w tym wszystkich rodzajów krwinek, płytek, szpiku, przeciwciał – stąd też istotny wpływ na działanie układu immunologicznego oraz kostnego.

Witamina B12:

- przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego,
- pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego,
- pomaga w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu homocysteiny,
- pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych,
- pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek,
- pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego,
- przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia,
- odgrywa istotną rolę w procesie podziału komórek.

Wskazania do suplementacji witaminy B12:

- wiek >50 roku życia – ze względu na pogarszające się wraz z wiekiem wchłanianie jej z pożywienia,
- dieta wegetariańska / wegańska – ze względu na wykluczenie / ograniczenie spożycia produktów zwierzęcych, będących źródłem witamin B12,
- podwyższony poziomem homocysteiny,
- dolegliwości układu pokarmowego: celiakia, choroba Crohna, zapalenie błon śluzowych żołądka, jelit, itp.
- przyjmowanie leków ograniczających wydzielanie kwasu żołądkowego,
- przyjmowanie metforminy przy cukrzycy,
- operacja pod narkozą, gdyż niszczy ona witaminę B12,
- uprawianie sportu - zwiększone przemiany energetyczne, w których witamina B12 bierze udział.